Thông tin về sữa đậu nành gây vô sinh hay yếu sinh lý có thể xuất phát từ một nghiên cứu của Đại học Harvard vào tháng 4/2008. Nghiên cứu này đã khảo sát 99 người và ghi nhận rằng những người tiêu thụ lượng thực phẩm từ đậu nành cao nhất có mật độ tinh trùng trung bình thấp hơn so với nhóm không sử dụng đậu nành.
Tuy nhiên, trong nhóm tiêu thụ đậu nành với mật độ tinh trùng thấp, hình thái và độ di động của tinh trùng không bị ảnh hưởng. Cần lưu ý rằng không có nam giới nào trong nghiên cứu bị vô sinh. Điều này có thể là nguồn gốc của câu chuyện cho rằng sữa đậu nành gây vô sinh, mặc dù không có sự kết luận từ các nhà khoa học.
Đậu nành là thực phẩm giàu phytoestrogens, hay được gọi estrogen thực vật. Ở người, estrogen còn được gọi là nội tiết tố nữ. Phytoestrogen có thể hoạt động theo cách tương tự như estrogen được sản xuất trong cơ thể, nhưng với tác dụng yếu hơn. Phytoestrogen không chỉ có ở các sản phẩm đậu nành, mà còn tìm thấy ở trái cây như lê và các quả mọng nước, các loại rau như tỏi, hành tây, đậu, bắp cải và ngũ cốc.
Dẫu vậy, đậu phụ, nước tương và sữa đậu nành… vẫn chứa lượng phytoestrogen cao nhất so với các loại thực phẩm khác. Ngay cả khi loại bỏ đậu nành thì vẫn rất khó để loại bỏ hoàn toàn phytoestrogen khỏi chế độ ăn uống bình thường, vì chúng xuất hiện trong nhiều loại rau và trái cây kể trên.
Phytoestrogen ảnh hưởng sức khỏe nam giới thế nào?
Khi tiêu thụ thực phẩm chứa phytoestrogen, chất này sẽ gắn vào thụ thể estrogen và có thể gây suy giảm hoạt động estrogen chính trong cơ thể. Estrogen có vai trò quan trọng trong sinh sản của nam giới. Nồng độ estrogen quá cao có thể ảnh hưởng ham muốn và khả năng sinh sản của nam giới.
Nhiều nghiên cứu cho thấy phytoestrogen có tác động kháng estrogen vì chúng gắn kết vào thụ thể estrogen, khiến các estrogen chính này không hoạt động.
Tuy nhiên, theo các nhà khoa học, phytoestrogen có vẻ không gây ảnh hưởng đến nồng độ testosterone ở nam giới. Một nghiên cứu lớn của Đại học Minnesota, Đại học Trung tâm y khoa Rochester và Đại học Loma Linda ghi nhận uống sữa đậu nành cũng như các sản phẩm từ đậu nành không gây ảnh hưởng lên cả nồng độ testosterone toàn phần và lượng testosterone hoạt tính sinh học trong cơ thể. Theo nghiên cứu này, isoflavone cũng không liên quan đến vô sinh ở nam giới, giúp “minh oan” cho đậu nành về việc ảnh hưởng khả năng giường chiếu.
Nhiều nghiên cứu về tác động của đậu nành lên sức khỏe sinh sản cũng như sinh lý của nam giới chưa hoàn toàn thống nhất. Một công trình khác cho thấy việc một người đàn ông ăn nhiều thực phẩm từ đậu nành không liên quan đến kết quả điều trị thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Tiêu thụ đậu nành trước khi điều trị IVF cũng không liên quan đến tỷ lệ thụ tinh, cấy ghép hoặc mang thai. Điều này cho thấy đậu nành có thể có ít hoặc không ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng tổng thể của một người đàn ông.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng không đưa ra khuyến cáo nào về việc nam giới cần hạn chế dùng đậu nành hay các chế phẩm từ đậu nành.
Mặt khác, phytoestrogen trong đậu nành có những tác dụng có lợi khác như giảm nồng độ cholesterol, giảm nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt, loãng xương.
Bác sĩ Vũ Đức Công
Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health
